اصفهان نصف جهان جزو نخستین آثار هدایت است، و هدایت آن‌را دو سال پس از
بازگشت از فرانسه، یعنی در سی سالگی، در جریان یک سفر کوتاه به اصفهان،
نوشته است. آثار پیشین او، مقدمه‌ای بر رباعیات خیام (1302)، انسان و حیوان
(1303)، فواید گیاه خواری(1306)، زنده به گور(1309)، پروین
دخترساسان(1309) و ترجمة چند داستان کوتاه از نویسندگان اروپایی، تنوع
فعالیت ادبی‌اش را، به عنوان یک نویسندة آزامایش‌گر و «همه فن حریف»، نشان
می‌دهد. اصفهان نصف جهان در میان این آثار، و حتی آثاری که هدایت بعدها
تالیف کرد، کاملا ممتاز است، و نخستین نمونه از یک «گونه»ی کهن سال ادبی
–سفرنامه نویسی- در میان نویسندگان نسل اول ما –نوسندگان ادبیات داستانی-
است.
اصفهان نصف جهان یک اثر «آزمایشی» است، و در آن نویسنده قصة سفر خود را به
یک شهر اسطوره‌ای و «افسانه آمیز» باز می‌گوید، شهری که به تعبیر نویسنده
مانند حکایت‌های هزارو یک شب است. طرز برخورد هدایت با شهر و مردم اصفهان و
نوع برداشت فرهنگی و مردم شناختی او با طرز برخورد سیاحان و نویسندگانی که
پیش از هدایت از اصفهان دیدن کرده‌اند و شرح دیدار خود را نوشته‌اند کاملا
متفاوت است. در اصفهان نصف جهان هدایت، به خلاف رسم مالوف سفرنامه نویسان
پیش از خود، نه نقشه‌ای، نه عکسی، نه طول وعرض جغرافیایی و مساحت و جمعیت
اصفهان را به دست می‌دهد و نه در بارة کوه و دره و دشت و دمن و رودها و
قنوات و بلوکات و آب و هوا در فصول چهارگانه چیزی می‌گوید. هدایت حتی از
شرح و توصیف «جغرافیای طبیعی» و «جغرافیای انسانی» شهر اصفهان نیز پرهیز
دارد، و فقط در مقام یک نویسندة «نوآور» پاره‌ای از لحظات تجربة خود را از
سفری سه چهار روزه ضبط کرده است. امتیاز اصفهان نصف جهان در کیفیت شخصی و
درونی نگاه بی‌پیرایة هدایت است؛ به طوری که ما صدای «شخصی» نویسنده را از
لابه‌لای متن سفرنامه می‌شنویم.
درباره
صادق هدایت ,
آشنایی با هیپنوتیزم
سقوط اصفهان
درس کارآموزی کوهنوردی
آموزش خط میخی
رازکتیبه
نبرد من
دوقرن سکوت
تاریخ پانصدساله خوزستان
رمان رکسانا
دایی جان ناپلئون
تو با منی
تاریخ ایران باستان{پیرنیا}جلداول
آموزش گرامر زبان انگلیسی
آثارساسانی درخلیج فارس
کاوش درمعبدآناهیتا